Περιοδοντολογία

Πρόκειται για την ειδικότητα της οδοντιατρικής επιστήμης που αποσκοπεί στην αποκατάσταση της υγείας των περιοδοντικών ιστών, των ούλων δηλαδή και του οστού.

Οι συχνότερες παθήσεις των ιστών αυτών είναι η ουλίτιδα, η περιοδοντίτιδα και οι υφιζήσεις των ούλων. Κοινός παρονομαστής αυτών είναι η οδοντική μικροβιακή πλάκα.

Στο γνωστικό αντικείμενο της περιοδοντολογίας περιλαμβάνονται επίσης οι μικροχειρουργικές πλαστικές επεμβάσεις που αποσκοπούν στη βελτίωση της αισθητικής και της λειτουργίας των περιοδοντικών ιστών.

Είναι φλεγμονές που απαντούν στα ούλα και σταδιακά καταστρέφουν τη στηρικτική συσκευή της φυσικής οδοντοφυίας.

Η οδοντική μικροβιακή πλάκα (βιουμένιο) είναι η κατεξοχήν αιτία των νόσων αυτών, ειδικά στους ευαίσθητους γενετικά ασθενείς.

Τα βακτήρια της οδοντικής πλάκας παράγουν τοξίνες που ερεθίζουν τα ούλα με αποτέλεσμα αυτά να γίνονται ερυθρά, εξοιδημένα και να αιμορραγούν εύκολα(ουλίτιδα).

Αν αυτός ο ερεθισμός παραταθεί χρονικά, τα ούλα απομακρύνονται από τα δόντια δημιουργώντας τους θυλάκους (περιοδοντίτιδα).

Η πλάκα προσροφά από το σάλιο ιόντα ασβεστίου και μετατρέπεται σε μια σκληρή πορώδη επιφάνεια, την τρυγία (πέτρα), που μπορεί να απαντάται τόσο πάνω όσο και κάτω από τα ούλα.

Όσο η νόσος προοδεύει και παραμένει αθεράπευτη, οι στηρικτικοί περιοδοντικοί ιστοί καταστρέφονται, τα ούλα υποχωρούν, τα δόντια παρουσιάζουν αυξημένη κινητικότητα και ευαισθησία στα θερμικά ερεθίσματα και σε πιο προχωρημένες καταστάσεις μπορεί και να χαθούν.

Προσοχή όμως πόνος δεν απαντάται στα νοσήματα του περιοδοντίου και συνήθειες όπως το κάπνισμα μπορεί να αποκρύψουν τα προαναφερθέντα συμπτώματα λόγω πρόκλησης αγγειοσύσπασης και μείωσης της αιμάτωσης των ούλων.

Αναφερόμαστε στην ελκονεκρωτική ουλίτιδα και περιοδοντίτιδα στις οποίες συνυπάρχει θορυβώδης συμπτωματολογία, έντονη αιμορραγία, κακοσμία, πόνος και πολλές φορές πυρετός.

Συχνά προσβάλλονται οι μεσοδόντιες θηλές, με αποτέλεσμα να φαίνονται κενά ανάμεσα στα δόντια, τα γνωστά μεσοδόντια τρίγωνα.

Οι καταστάσεις αυτές απαιτούν άμεση αντιμετώπιση από περιοδοντολόγο για την αποδρομή των συμπτωμάτων, την ανακούφιση του ασθενή και τη σταθεροποίηση της περιοδοντικής του κατάστασης.

 

1) Ηλικία׃ μεγαλύτερος επιπολασμός της νόσου σε μεγαλύτερες ηλικίες.

2) Κάπνισμα׃ ο πιο σημαντικός επιβαρυντικός παράγοντας κινδύνου

3) Γενετική προδιάθεση׃ σε πολλές περιπτώσεις υπάρχει οικογενής κατανομή

4) Άγχος׃ καθιστά τον οργανισμό πιο επιρρεπή στις λοιμώξεις

5) Φάρμακα׃ αντιυπερτασικά, αντικαταθλιπτικά, ανοσοκατασταλτικά επηρεάζουν την κατάσταση των περιοδοντικών ιστών

6) Βρουξισμός׃ δρα επιβαρυντικά σε έδαφος περιοδοντικής νόσου

7)Συστηματικά νοσήματα׃ στεφανιαία νόσος, σακχαρώδης διαβήτης, ρευματοειδής αρθρίτιδα επιβαρύνουν την εξέλιξη της περιοδοντικής νόσου

8)Παχυσαρκία και κακή διατροφή׃ έχουν συσχετισθεί με αυξημένο επιπολασμό και βαρύτητα περιοδοντικής νόσου.

Η θεραπεία της περιοδοντικής νόσου περιλαμβάνει τρία στάδια.

Τη συντηρητική θεραπεία, την χειρουργική φάση της θεραπείας και τη φάση διατήρησης του αποτελέσματος ή φάση επανελέγχων.

Χαλινός ονομάζεται η λεπτή ιστική μεμβράνη που ενώνει ένα σταθερό σημείο του στόματος με ένα κινητό. Π.χ. ο χαλινός άνω χείλους ενώνει το άνω χείλος (κινητό σημείο) με τα ούλα (σταθερό σημείο).

Αποσκοπεί στη βελτίωση της αισθητικής των περιοδοντικών ιστών.

Αν ο ασθενής επιδεικνύει στο χαμόγελο περίσσεια ουλικών ιστών και μικρά δόντια, έχει το λεγόμενο «ουλικό χαμόγελο», τότε εφαρμόζεται η ουλοπλαστική.

Αναδιαμορφώνονται δηλαδή οι ιστοί με αποτέλεσμα να εκτίθεται περισσότερο φυσικό δόντι και το χαμόγελο να είναι πιο ελκυστικό.

Πρόκειται για μια διαδικασία ανώδυνη και αναίμακτη αν γίνει με laser μαλακών ιστών με άμεσα ορατό αισθητικό αποτέλεσμα.

Η κλινική επιμήκυνση μύλης είναι μια χειρουργική περιοδοντική επέμβαση.

Μύλη ονομάζεται το ορατό τμήμα του δοντιού και σκοπός της επέμβασης είναι να αποκαλύψουμε ένα τμήμα του δοντιού που βρίσκεται κάτω από τη γραμμή των ούλων.

Δηλαδή να μεγαλώσουμε το δόντι, να επιμηκύνουμε το ορατό του κομμάτι.

Η επιμήκυνση της μύλης γίνεται στις εξής περιπτώσεις: – Όταν πρόκειται να τοποθετηθεί στεφάνη ή γέφυρα στο δόντι. Για να στηριχθούν αυτές οι προσθετικές αποκαταστάσεις πρέπει να υπάρχει αρκετό δόντι κάτω από τη γραμμή των ούλων.

Αν δεν υπάρχει θα πρέπει να το δημιουργήσουμε. – Όταν η τερηδόνα έχει φτάσει κάτω από τα ούλα ή το δόντι έχει υποστεί κάταγμα σε αυτό το σημείο.

Για να γίνει σφράγισμα σωστά και αποτελεσματικά, θα πρέπει το μήκος του δοντιού να μεγαλώσει και η περιοχή με τη βλάβη να βρεθεί πάνω από τη γραμμή των ούλων.

Πώς γίνεται;

– Εφαρμόζουμε τοπική αναισθησία

– Κάνουμε μια μικρή τομή στο ούλο για να απομακρυνθεί όσος ουλικός ιστός χρειάζεται.

– Ανάλογα με την περίπτωση ίσως χρειάζεται να αφαιρεθεί και ένα μικρό ύψος οστού γύρω από το δόντι.

– Στη συνέχεια επανατοποθετούμε το ούλο, στο νέο πια ύψος του, και αν χρειαστεί το ράβουμε.

Η επιμήκυνση της μύλης αποτρέπει τη σχεδόν βέβαιη απώλεια του δοντιού. Τα ράμματα, αν υπάρχουν, αφαιρούνται σε μερικές μέρες μετά την επέμβαση.

Η διάρκεια της επούλωσης εξαρτάται από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε περίπτωσης. Μπορεί λοιπόν να χρειαστούν μερικές εβδομάδες για την πλήρη επούλωση.

Υφίζηση ονομάζεται η υποχώρηση των ούλων και η αποκάλυψη της ρίζας των δοντιών.

Απαντάται κυρίως σε περιοδοντικούς ασθενείς. Μπορεί να είναι όμως και αποτέλεσμα χρήσης ακατάλληλης οδοντόβουρτσας ή λανθασμένου τρόπου βουρτσίσματος.

Βασικό σύμπτωμα είναι η υπερευαισθησία στο ζεστό και συνηθέστερα στο κρύο.

Αν κριθεί απαραίτητο, το ούλο μπορεί να αναπλαστεί με αισθητικές περιοδοντικές επεμβάσεις (ελεύθερο ουλικό μόσχευμα, μόσχευμα συνδετικού ιστού, μετατοπιζόμενοι κρημνοί).

Η αποκατάσταση γίνεται με μόσχευμα ή από τον ίδιο τον ασθενή από την περιοχή του ουρανίσκου ή με μοσχεύματα από τράπεζες ιστών που φυσικά είναι απολύτως ασφαλή.

Ο νέος ιστός που αναπτύσσεται έχει τη σύσταση και το χρώμα του κανονικού ούλου.

Κατευθυνόμενη ιστική αναγέννηση ονομάζεται η χειρουργική τεχνική που αποσκοπεί στην ανάπλαση των χαμένων περιοδοντικών ιστών που έχουν προκληθεί από περιοδοντίτιδα σε συγκεκριμένες οστικές βλάβες με ευνοϊκή μορφολογία, τις λεγόμενες γωνιώδεις βλάβες.

Ο οδοντίατρος απομακρύνει ενδελεχώς τις εναποθέσεις πέτρας και των φλεγμονωδών ιστών από τη ρίζα του δοντιού και το περιβάλλον οστό.

Στο μικρό κενό που προκύπτει ανάμεσα στο οστό και το δόντι, τοποθετείται ένα οστικό μόσχευμα.

Ακολούθως η περιοχή αυτή καλύπτεται με μια μεμβράνη που απομονώνει, προστατεύει και στηρίζει το μόσχευμα.

Υπάρχουν μάλιστα και απορροφήσιμες μεμβράνες, πράγμα που σημαίνει ότι δεν θα χρειαστεί επέμβαση για να αφαιρεθούν σε μεταγενέστερο στάδιο.

Σταδιακά ο οργανισμός θα αρχίσει να αναπτύσσει νέο οστό μέσα από μια φυσική διαδικασία αναγέννησης.

Ουλίτιδα – Περιοδοντίτιδα

Είναι φλεγμονές που απαντούν στα ούλα και σταδιακά καταστρέφουν τη στηρικτική συσκευή της φυσικής οδοντοφυίας.

Η οδοντική μικροβιακή πλάκα (βιουμένιο) είναι η κατεξοχήν αιτία των νόσων αυτών, ειδικά στους ευαίσθητους γενετικά ασθενείς.

Τα βακτήρια της οδοντικής πλάκας παράγουν τοξίνες που ερεθίζουν τα ούλα με αποτέλεσμα αυτά να γίνονται ερυθρά, εξοιδημένα και να αιμορραγούν εύκολα(ουλίτιδα).

Αν αυτός ο ερεθισμός παραταθεί χρονικά, τα ούλα απομακρύνονται από τα δόντια δημιουργώντας τους θυλάκους (περιοδοντίτιδα).

Η πλάκα προσροφά από το σάλιο ιόντα ασβεστίου και μετατρέπεται σε μια σκληρή πορώδη επιφάνεια, την τρυγία (πέτρα), που μπορεί να απαντάται τόσο πάνω όσο και κάτω από τα ούλα.

Όσο η νόσος προοδεύει και παραμένει αθεράπευτη, οι στηρικτικοί περιοδοντικοί ιστοί καταστρέφονται, τα ούλα υποχωρούν, τα δόντια παρουσιάζουν αυξημένη κινητικότητα και ευαισθησία στα θερμικά ερεθίσματα και σε πιο προχωρημένες καταστάσεις μπορεί και να χαθούν.

Προσοχή όμως πόνος δεν απαντάται στα νοσήματα του περιοδοντίου και συνήθειες όπως το κάπνισμα μπορεί να αποκρύψουν τα προαναφερθέντα συμπτώματα λόγω πρόκλησης αγγειοσύσπασης και μείωσης της αιμάτωσης των ούλων.

Ελκονεκρωτικές νόσοι του περιοδοντίου

Αναφερόμαστε στην ελκονεκρωτική ουλίτιδα και περιοδοντίτιδα στις οποίες συνυπάρχει θορυβώδης συμπτωματολογία, έντονη αιμορραγία, κακοσμία, πόνος και πολλές φορές πυρετός.

Συχνά προσβάλλονται οι μεσοδόντιες θηλές, με αποτέλεσμα να φαίνονται κενά ανάμεσα στα δόντια, τα γνωστά μεσοδόντια τρίγωνα.

Οι καταστάσεις αυτές απαιτούν άμεση αντιμετώπιση από περιοδοντολόγο για την αποδρομή των συμπτωμάτων, την ανακούφιση του ασθενή και τη σταθεροποίηση της περιοδοντικής του κατάστασης.

Παράγοντες κινδύνου περιοδοντίτιδας

1) Ηλικία׃ μεγαλύτερος επιπολασμός της νόσου σε μεγαλύτερες ηλικίες.

2) Κάπνισμα׃ ο πιο σημαντικός επιβαρυντικός παράγοντας κινδύνου

3) Γενετική προδιάθεση׃ σε πολλές περιπτώσεις υπάρχει οικογενής κατανομή

4) Άγχος׃ καθιστά τον οργανισμό πιο επιρρεπή στις λοιμώξεις

5) Φάρμακα׃ αντιυπερτασικά, αντικαταθλιπτικά, ανοσοκατασταλτικά επηρεάζουν την κατάσταση των περιοδοντικών ιστών

6) Βρουξισμός׃ δρα επιβαρυντικά σε έδαφος περιοδοντικής νόσου

7)Συστηματικά νοσήματα׃ στεφανιαία νόσος, σακχαρώδης διαβήτης, ρευματοειδής αρθρίτιδα επιβαρύνουν την εξέλιξη της περιοδοντικής νόσου

8)Παχυσαρκία και κακή διατροφή׃ έχουν συσχετισθεί με αυξημένο επιπολασμό και βαρύτητα περιοδοντικής νόσου.

Περιοδοντική θεραπεία

Η θεραπεία της περιοδοντικής νόσου περιλαμβάνει τρία στάδια.

Τη συντηρητική θεραπεία, την χειρουργική φάση της θεραπείας και τη φάση διατήρησης του αποτελέσματος ή φάση επανελέγχων.

Εκτομή χαλινού

Χαλινός ονομάζεται η λεπτή ιστική μεμβράνη που ενώνει ένα σταθερό σημείο του στόματος με ένα κινητό. Π.χ. ο χαλινός άνω χείλους ενώνει το άνω χείλος (κινητό σημείο) με τα ούλα (σταθερό σημείο).

Πλαστική χειρουργική περιοδοντίου

Αποσκοπεί στη βελτίωση της αισθητικής των περιοδοντικών ιστών.

Αν ο ασθενής επιδεικνύει στο χαμόγελο περίσσεια ουλικών ιστών και μικρά δόντια, έχει το λεγόμενο «ουλικό χαμόγελο», τότε εφαρμόζεται η ουλοπλαστική.

Αναδιαμορφώνονται δηλαδή οι ιστοί με αποτέλεσμα να εκτίθεται περισσότερο φυσικό δόντι και το χαμόγελο να είναι πιο ελκυστικό.

Πρόκειται για μια διαδικασία ανώδυνη και αναίμακτη αν γίνει με laser μαλακών ιστών με άμεσα ορατό αισθητικό αποτέλεσμα.

Κλινική επιμήκυνση μύλης

Η κλινική επιμήκυνση μύλης είναι μια χειρουργική περιοδοντική επέμβαση.

Μύλη ονομάζεται το ορατό τμήμα του δοντιού και σκοπός της επέμβασης είναι να αποκαλύψουμε ένα τμήμα του δοντιού που βρίσκεται κάτω από τη γραμμή των ούλων.

Δηλαδή να μεγαλώσουμε το δόντι, να επιμηκύνουμε το ορατό του κομμάτι.

Η επιμήκυνση της μύλης γίνεται στις εξής περιπτώσεις: – Όταν πρόκειται να τοποθετηθεί στεφάνη ή γέφυρα στο δόντι. Για να στηριχθούν αυτές οι προσθετικές αποκαταστάσεις πρέπει να υπάρχει αρκετό δόντι κάτω από τη γραμμή των ούλων.

Αν δεν υπάρχει θα πρέπει να το δημιουργήσουμε. – Όταν η τερηδόνα έχει φτάσει κάτω από τα ούλα ή το δόντι έχει υποστεί κάταγμα σε αυτό το σημείο.

Για να γίνει σφράγισμα σωστά και αποτελεσματικά, θα πρέπει το μήκος του δοντιού να μεγαλώσει και η περιοχή με τη βλάβη να βρεθεί πάνω από τη γραμμή των ούλων.

Πώς γίνεται;

– Εφαρμόζουμε τοπική αναισθησία

– Κάνουμε μια μικρή τομή στο ούλο για να απομακρυνθεί όσος ουλικός ιστός χρειάζεται.

– Ανάλογα με την περίπτωση ίσως χρειάζεται να αφαιρεθεί και ένα μικρό ύψος οστού γύρω από το δόντι.

– Στη συνέχεια επανατοποθετούμε το ούλο, στο νέο πια ύψος του, και αν χρειαστεί το ράβουμε.

Η επιμήκυνση της μύλης αποτρέπει τη σχεδόν βέβαιη απώλεια του δοντιού. Τα ράμματα, αν υπάρχουν, αφαιρούνται σε μερικές μέρες μετά την επέμβαση.

Η διάρκεια της επούλωσης εξαρτάται από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε περίπτωσης. Μπορεί λοιπόν να χρειαστούν μερικές εβδομάδες για την πλήρη επούλωση.

Κάλυψη υφιζήσεων

Υφίζηση ονομάζεται η υποχώρηση των ούλων και η αποκάλυψη της ρίζας των δοντιών.

Απαντάται κυρίως σε περιοδοντικούς ασθενείς. Μπορεί να είναι όμως και αποτέλεσμα χρήσης ακατάλληλης οδοντόβουρτσας ή λανθασμένου τρόπου βουρτσίσματος.

Βασικό σύμπτωμα είναι η υπερευαισθησία στο ζεστό και συνηθέστερα στο κρύο.

Αν κριθεί απαραίτητο, το ούλο μπορεί να αναπλαστεί με αισθητικές περιοδοντικές επεμβάσεις (ελεύθερο ουλικό μόσχευμα, μόσχευμα συνδετικού ιστού, μετατοπιζόμενοι κρημνοί).

Η αποκατάσταση γίνεται με μόσχευμα ή από τον ίδιο τον ασθενή από την περιοχή του ουρανίσκου ή με μοσχεύματα από τράπεζες ιστών που φυσικά είναι απολύτως ασφαλή.

Ο νέος ιστός που αναπτύσσεται έχει τη σύσταση και το χρώμα του κανονικού ούλου.

Κατευθυνόμενη ιστική αναγέννηση (GTR)

Κατευθυνόμενη ιστική αναγέννηση ονομάζεται η χειρουργική τεχνική που αποσκοπεί στην ανάπλαση των χαμένων περιοδοντικών ιστών που έχουν προκληθεί από περιοδοντίτιδα σε συγκεκριμένες οστικές βλάβες με ευνοϊκή μορφολογία, τις λεγόμενες γωνιώδεις βλάβες.

Ο οδοντίατρος απομακρύνει ενδελεχώς τις εναποθέσεις πέτρας και των φλεγμονωδών ιστών από τη ρίζα του δοντιού και το περιβάλλον οστό.

Στο μικρό κενό που προκύπτει ανάμεσα στο οστό και το δόντι, τοποθετείται ένα οστικό μόσχευμα.

Ακολούθως η περιοχή αυτή καλύπτεται με μια μεμβράνη που απομονώνει, προστατεύει και στηρίζει το μόσχευμα.

Υπάρχουν μάλιστα και απορροφήσιμες μεμβράνες, πράγμα που σημαίνει ότι δεν θα χρειαστεί επέμβαση για να αφαιρεθούν σε μεταγενέστερο στάδιο.

Σταδιακά ο οργανισμός θα αρχίσει να αναπτύσσει νέο οστό μέσα από μια φυσική διαδικασία αναγέννησης.